Węzeł

Dzieciątko Jezus na świjat si prztarabanił, figu-fago bez koszulij, bez pikuletów, bez ancuga, bez kanioły. Ta my wszyskie Go na chawire zapraszamy. I zihir na stole niech zawsze u Was bedą na sto cwajir a ni na hop-szturak: cwibaki, sumyr czyli chlib, bulby z miysem, bałabuchy, mliko i mijód.

A na Świży Rok dla całyj famuły abcug szwajner przyknajali i halby fajnej bandury, albo ćmagi-to jest baczeskiego, aby hamać co było i tak bandzioch pełen był na ziher. Najże nigdy Was nikt nie wykantował i daj Paniaga Boże szczęsia pełno.

Tego wszystkiego życzy Muzeum Lwowa i Kresów

Karta, wraz z życzeniami w lwowskim bałaku, przedstawia sprzedaż choinek przed kościołem Bernardynów we Lwowie. Została nadana w Skierniewicach 28.12.1929 roku. Pocztówka znajduje się w zbiorach Muzeum Lwowa i Kresów.

Akwarela ukazana na karcie została namalowana przez znanego pejzażystę Stanisława Tondosa (1854-1917), który był zwolennikiem propagowania sztuki za pomocą kart pocztowych. W realizacji tej idei wsparło malarza powstałe w 1885 roku w Krakowie przy ulicy Floriańskiej 17 wydawnictwo Salon Malarzy Polskich, specjalizujące się w kartach pocztowych z reprodukcjami malarstwa polskiego i pocztówkach o charakterze patriotycznym. Salon Malarzy Polskich zakończył swoją działalność dopiero w okresie okupacji hitlerowskiej.

Poniżej przedstawiamy informacje o malarzu Stanisławie Tondosie, o wydawnictwie Salon Malarzy Polskich.

Stanisław Tondos (1854-1917)

Stanisław Tondos znany jest przede wszystkim jako malarz swego rodzinnego miasta Krakowa. Tu po ukończeniu gimnazjum, w latach 1869-1975 kształcił się w Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki. Studia kontynuował w Wiedniu, a przez krótki czas także w Akademii monachijskiej u Otto Seitza. Już w początkach swej twórczości zajął się malarstwem wedutowym. Wyjeżdżał do Wenecji, Pragi, Wiednia, Rapperswillu, Norymbergi, Magdeburga malując widoki architektury tych miast. Jego ulubioną, najczęściej stosowaną i mistrzowsko opanowaną techniką była akwarela, ale malował także olejno i pastelami. Najliczniejszą grupę jego dzieł stanowią widoki Krakowa. Obrazy te przedstawiając – często już nieistniejące – domy, uliczki, zaułki są dziś świadectwem minionego czasu, ważnym dokumentem ikonograficznym. Artysta malował też widoki z innych miast Polski - Lwowa, Poznania, Warszawy. W 1886 wspólnie z Juliuszem Kossakiem namalował cykl 24 akwarel, które następnie ukazały się w tece graficznej jako "Klejnoty m. Krakowa". W latach późniejszych powstały jeszcze cykle akwarel "Kościół Mariacki w Krakowie" (1892), "Wawel przeszłości skarbnica, siedziba Piastów i Jagiellonów" (1910), "Kraków Legiony" (1915-1917), malowane tym razem we współpracy z Wojciechem Kossakiem, który był autorem sztafażu – sylwetek ludzi, koni, scenek rodzajowych. Począwszy od 1875 Tondos regularnie wystawiał swe prace w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Brał też udział w wystawach w Warszawie, m.in. w Towarzystwie Zachęty i w Salonie Krywulta. Wiele prac artysty spopularyzowano w formie pocztówek wydawanych nakładem wydawnictwa Salonu Malarzy Polskich. W 1900 na wystawach kart pocztowych w Warszawie i w Paryżu Tondos został odznaczony złotymi medalami „za wysoce artystycznie odtworzenie w projektach akwarelowych miast polskich – Lwowa, Krakowa, Warszawy”.

Wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich w Krakowie

Salon Malarzy Polskich przy ulicy Floriańskiej 17 w Krakowie był już na przełomie XIX i XX wieku bardzo znanym i renomowanym wydawnictwem i w tamtym czasie jednym z największych. Firmę w 1885 roku założył Henryk Frist, który zajmował się działalnością wydawniczą, a ponadto handlem i wyceną dzieł sztuki. Po śmierci Henryka Frista właścicielami firmy „Salon Malarzy Polskich” zostali jego spadkobiercy: Juliusz i Józef Frist.

Salon wydawał karty pocztowe z reprodukcjami malarstwa polskiego oraz pocztówki o charakterze patriotycznym. Oprócz tego Salon wydawał pocztówki z widokami miast, górskimi pejzażami oraz pocztówki okolicznościowe.

26 sierpnia 1899 roku Salon Malarzy Polskich otrzymał złoty medal na zorganizowanej w Krakowie I Słowiańskiej Wystawie Kart Pocztowych Ilustrowanych, zorganizowanej przez „Kółko Kartofilów” (powstałe przy „Związku Polskich Zbieraczy Znaczków Pocztowych”) wspólnie z kolekcjonerami z Czech.

W latach 30-tych XX w. wydawnictwo stosowało skrót: S.M.P.Kr. Działalność Salonu zakończyła się w okresie okupacji niemieckiej.